METODA I TECHNIKA
Metody i techniki. Aby osiągnąć cel psychoterapii psychologia procesu korzysta z różnorodnych środków dostosowanych do świadomych i nieświadomych sposobów komunikacji używanych przez klienta. Sesje mogą wyglądać bardzo różnie: od zwykłej rozmowy poprzez analizę snów klienta, czasami wejście w ich świat poprzez dramę - odgrywanie sytuacji, postaci i ról, trudności relacyjnych, wzmacnianie komunikowanych niewerbalnie sygnałów, pracę z ciałem, uczuciami i potrzebami, ruch i taniec, pracę z głosem, analizę rysunków klienta, ulubionych piosenek, mitów i baśni, ustawienia grupowe, aż po twórczość i ćwiczenie nowych umiejętności. Jeśli jest to dla klienta użyteczne psychoterapeuta nie waha się używać narzędzi stosowanych w innych szkołach terapii np. poznawczych, behawioralnych, systemowych czy terapii Gestalt dostosowując je do filozofii pracy.
Na czym polega praca z procesem? Najważniejszym zadaniem psychoterapeuty pracującego z procesem jest pomoc klientowi w podążaniu za własnym doświadczeniem, badaniu tego jak doświadcza swojego problemu, w jaki sposób doznaje siebie, innych, świata oraz swoich reakcji na to, co się wydarza. Kluczową rolę w podążaniu za doświadczeniem klienta odgrywa koncepcja kanałów komunikacji i koncepcja progu. Terapeuta rozwija doświadczenie klienta w kanale, w którym ono przebiega. Jeżeli klient opisuje swoje doświadczenie bólu głowy jako uczucie rozpierania, terapeuta zachęca go, aby w kanale ruchu badał owo rozpieranie i odkrywał, w jaki sposób może wykorzystywać jakość rozpierania w swoim życiu.
Dla kogo ta terapia? W jakich problemach jest skuteczna. Psychologia procesu znajduje zastosowanie w pracy nad własnym rozwojem, u osób nieśmiałych lub cierpiących z powodu niskiej samooceny, leczeniu nerwic, stanów lękowych, depresji oraz pracy z ofiarami nadużyć czy przemocy fizycznej, psychicznej i seksualnej. Pomaga osobom dyskryminowanym ze względu na płeć, wiek, wyznanie czy orientację seksualną. Jest bardzo skuteczna dla osób doświadczających trudności w relacjach, pomaga w rozwiązywaniu konfliktów interpersonalnych. Posiada skuteczne narzędzia we wspieraniu leczenia uzależnień, szczególnie w terapii zaburzeń jedzenia, komunikacji z osobami w śpiączce oraz odmiennych stanach świadomości. Wspomaga leczenie osób zdiagnozowanych psychiatrycznie. Praca z procesem ma zastosowanie w przypadku osób borykających się z problemami psychosomatycznymi. Jest bardzo skuteczna w terapii par i małżeństw. Należy pamiętać, że o skuteczności terapii decyduje całościowy oddźwięk klienta na proponowany przez psychoterapeutę sposób pracy. Właśnie ta głęboka, wewnętrzna reakcja klienta stanowi ostateczne kryterium czy metoda, którą stosujemy jest to dla niego dobra czy nie.
Często pełne wejście w dane doświadczenie uniemożliwia próg: granica pomiędzy tym, co znane i tym, co nowe, nieznane, co próbuje zaistnieć w naszym doświadczeniu. Doświadczenia nowych jakości zabraniają nam figury progowe, strażnicy naszej tożsamości. Duża cześć pracy z procesem skupia się na przepracowywaniu progu, szukaniu kompromisów i sposobów wprowadzania zmian w nasze życie. Pełniejsze „wejście w doświadczenie” prowadzi do większej świadomości, a to z kolei pozwala szukać nowych rozwiązań zgłaszanych przez klienta problemów. Większa świadomość własnego doświadczenia sprawia, że problem poniekąd sam ujawnia klientowi swoje znaczenie i podpowiada rozwiązanie bez konieczności podsuwania interpretacji czy też dawania rad przez terapeutę. W pewnym sensie w wyniku poszerzenia własnego doświadczenia rozwiązanie trudności staje się dla klienta oczywiste lub problem po prostu znika. Tak uzyskane rozwiązania są zazwyczaj najbardziej trwałe.
Praca z procesem jest niedyrektywna - wybierając rodzaj interwencji terapeuta kieruje się przede wszystkim świadomą i nieświadomą reakcją zwrotną klienta, ponieważ tylko ona wyznacza właściwy kierunek pracy i może doprowadzić klienta i terapeutę do właściwego rozwiązania. Doświadczenie klienta jest tu najlepszym doradcą.
Efekty terapii. Praca z procesem polega na dookreślaniu tożsamości osoby, badaniu kierunku i możliwości zmian oraz pracy z tym, co te zmiany uniemożliwia. Daje to osobie możliwość wykorzystania w pełni swojego potencjału i umożliwia podjęcie świadomej decyzji dotyczącej zmiany. Klient przestaje czuć się ofiarą tego, co wydarza się w jego życiu, zaczyna świadomie i w twórczy sposób wykorzystywać nowe sytuacje. Prowadzi to do poprawy relacji z innymi ludźmi, zanikania objawów nerwicowych, często do ustępowania dolegliwości somatycznych.